Để lái xe ô tô số sàn một cách an toàn và tuân thủ đúng luật, người lái cần phải thận trọng, có kỹ thuật tốt và tập trung cao. Đối với những tay lái mới, việc này thường là một thách thức lớn vì họ phải xử lý nhiều thao tác như côn, phanh và ga cùng một lúc khi điều khiển xe. Do đó, việc được hướng dẫn lái xe số sàn một cách bài bản và có trình tự sẽ giúp tài xế thực hiện các thao tác dễ dàng hơn và giảm thiểu nguy cơ phạm sai lầm.
Lái xe số sàn cần chuẩn bị những gì?
Nội dung đầu tiên mà tài xế cần biết trong chuỗi bài học hướng dẫn lái xe số sàn là hiểu rõ kết cấu, đặc tính của loại xe này. Sau đó, mới là các bước ra vào số, sử dụng côn, phanh, ga hay lùi xe…
Hướng dẫn lái xe số sàn khi dùng chân côn – phanh – ga
Xe số sàn (Manual Transmission) là loại xe mà người lái phải trực tiếp điều khiển cần số bằng tay. Có thể hiểu xe số sàn hoạt động giống như xe mô tô phân khối lớn và được đặc trưng bởi bộ côn hay còn gọi là bộ ly hợp. Bộ phận này có tác dụng đóng hoặc ngắt kết nối giữa bánh xe và động cơ. Nhờ đó, sẽ giúp bánh xe quay chậm theo quán tính và dừng hẳn. Để điều khiển xe số sàn đòi hỏi người lái cần kết hợp nhịp nhàng, linh hoạt giữa ga, côn và số.
Ở sàn xe ô tô có 3 bàn đạp theo thứ tự từ phải sang trái lần lượt là: Chân ga- chân phanh-chân côn. Ý nghĩa của chúng là:
- Chân côn (bàn đạp ly hợp): Bộ phận này có tác dụng kết nối chuyển động, tín hiệu giữa động cơ và hộp số.
- Chân phanh: Bộ phận này là bàn đạp có chức năng điều khiển hệ thống phanh của xe.
- Chân ga: Đây là bộ phận bàn đạp có tác dụng kiểm soát tăng giảm tốc độ của xe.
Việc lái xe số sàn có êm ái, nhẹ nhàng hay không phụ thuộc rất nhiều vào sự phối hợp, điều khiển chân côn, phanh, ga của tài xế. Có thể khi mới bắt đầu, tài xế còn nhầm lẫn giữa 3 bàn đạp này. Tuy nhiên, việc lựa chọn tư thế ngồi thoải mái, đúng cách sẽ giúp hai chân hoạt động linh hoạt hơn.
Tư thế ngồi đúng là khi thực hiện đúng 3 quy tắc sau:
- Quy tắc 1: Không để gót chân rời sàn xe.
- Quy tắc 2: Chân phải đảm nhận nhiệm vụ đạp chân ga và chân phanh. Tài xế đặt gót chân thẳng hàng với chân phanh và không nên nhấc cả bàn chân để nhấn mà chỉ dùng nửa trước bàn chân. Gót chân được giữ cố định ở sàn để tiện cho việc điều chỉnh lực ga, lực phanh và dễ dàng di chuyển chân giữa hai bên theo nguyên tắc “ Không ga thì phanh”.
- Quy tắc 3: Chân trái chỉ dùng đạp chân côn và chỉ đặt chân phía bên này để tránh gây nhầm lẫn.
Ban đầu, có thể người lái chưa quen, còn nhầm lẫn nhưng nếu luyện tập chăm chỉ kết hợp tinh thần thoải mái, tập trung khi chạy xe thì việc lái xe số sàn sẽ trở nên đơn giản hơn.
Ý nghĩa của các ký hiệu trên cần số ô tô số sàn
Trên mỗi bộ hộp số của xe số sàn đều có các ký hiệu cơ bản sau:
- Số N (Số mo): nằm ở vị trí trung tâm có tác dụng ngắt truyền động hộp số và tài xế về số khi cần kéo hoặc đẩy xe.
- Số tiến: Bao gồm các số 1, 2, 3, 4, 5, 6. Độ khỏe và mạnh của các số giảm dần. Như vậy, số 1 là mạnh nhất, số 2 mạnh nhì và cứ giảm tương tự về sau.
- Số R: Số lùi, dùng khi cần di chuyển lùi để đỗ xe.
Bảng tương quan giữa tốc độ xe và các cấp số:
- Số 1: tương ứng với vận tốc từ 5-10 km/h.
- Số 2: tương ứng với vận tốc từ 10-15 km/h.
- Số 3: tương ứng với vận tốc từ 15-30 km/h.
- Số 4: tương ứng với vận tốc từ 35-40 km/h.
- Số 5: tương ứng với vận tốc 45 km/h trở lên.
- Số N: 0 Km/h.
- Số R: Số lùi, tốc độ tương ứng với số 1.
Thao tác cầm vô lăng đúng cách
Để dễ điều khiển, tài xế coi vô lăng như một chiếc đồng hồ. Thao tác cầm vô lăng đúng cách là tay trái nắm vào vị trí 9-10 giờ, tay phải nắm vào vị trí 2-3 giờ. Ngón cái đặt dọc thành vô lăng, 4 ngón còn lại ôm vào vành vô lăng. Tiếp đến, yêu cầu người lái thả lỏng vai, điều chỉnh ghế ngồi sao cho khoảng cách từ người đến vô lăng là 20-30 cm, khuỷu tay tạo thành góc 120 độ.
Chú ý, trên vô lăng thường được tích hợp thêm túi khí. Khi xảy ra tai nạn, túi khí sẽ được kích hoạt và tạo ra một lực rất lớn. Nếu tài xế đặt tay ở vị trí quá cao (11-1 giờ) sẽ khiến tay bị hất văng vào mặt và gây ra thương tích lớn.
Hướng dẫn lái xe số sàn chi tiết nhất
Trước khi lái xe, tài xế cần điều chỉnh ghế ngồi cho thoải mái, vừa tầm cầm nắm vô lăng. Tiếp đến, chỉnh gương chiếu hậu rồi thắt dây an toàn. Cuối cùng, bạn có thể tận hưởng chuyến đi, lái xe theo các hướng dẫn dưới đây:
Hướng dẫn chạy xe ô tô số sàn
Để chạy xe số sàn, tài xế chỉ cần tuân thủ đúng các bước dưới đây:
- Bước 1: Chân trái đạp vào vào chân côn.
- Bước 2: Gạt cần số về số N.
- Bước 3: Bật chìa khóa để khởi động máy. Sau khi xe nổ thì tài xế có thể nhả chân côn.
- Bước 4: Chân trái nhấn chân côn, tay phải gạt cần số về số 1 để xe di chuyển.
- Bước 5: Từ từ nhả chân côn sao cho đến khi xe bắt đầu lăn bánh thì có thể thả chân côn. Tiếp đến, nhẹ chân ga bằng chân phải.
- Bước 6: Sau khi xe chạy với vận tốc từ 20-25 km/h thì chân trái đạp chân côn đến hết hành trình rồi gạt cần số sang số 2. Tiếp đến, từ từ nhả chân côn đồng thời đạp nhẹ chân ga.
- Lặp lại bước 6 nếu bạn cần chuyển sang số khác.
Xem thêm:
Hướng dẫn dừng đỗ xe số sàn
Khi cần dừng xe số sàn, tài xế thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Đầu tiên, tài xế chuyển chân phải từ vị trí chân ga sang chân phanh. Nhấn từ từ để giảm dần tốc độ.
- Bước 2: Khi xe sắp dừng, tài xế dùng chân trái nhấn chân côn để xe không bị tắt máy hay bị giật.
- Bước 3: Khi xe dừng hẳn, chuyển về số N.
- Bước 4: Cuối cùng, kéo phanh tay, tắt máy và xuống xe.
Hướng dẫn lái xe số sàn – Lùi xe
Khi cần lùi xe số sàn, tài xế tiến hành tuần tự các bước sau:
- Bước 1: Dừng xe và bật đèn xe để cảnh báo.
- Bước 2: Thực hiện đồng thời các động tác đạp chân côn, chân phanh và gạt cần số về số R.
- Bước 3: Cuối cùng, tài xế từ từ nhả chân côn rồi đạp nhẹ chân ga để lùi xe.
Chú ý, khi lùi xe tài xế điều chỉnh vòng quay vô lăng từ từ để duy trì tốc độ lùi chậm rãi. Bởi vì, với xe số sàn số lùi là khỏe nhất. Nếu không cẩn thận sẽ làm giật xe, lùi quá trớn.
Trong lúc lùi xe, nếu thấy xe đi lệch so với vị trí mong muốn thì tài xế không nên cố lùi. Thay vào đó hãy tiến lên một đoạn, dừng xe quan sát và đánh lái lùi xe lại.
Kinh nghiệm đi xe số sàn đúng cách, an toàn
Dù là một tài xế lão luyện nhưng trong quá trình lái xe cũng không thể tránh khỏi các sai phạm. Điều đó là rất nguy hiểm cho bản thân và những người xung quanh. Để đảm bảo an toàn, tài xế cần học hỏi mẹo nhỏ, kinh nghiệm lái xe từ những chuyên gia, tài xế cứng.
Côn ra-ga vào
Để lái xe số sàn, tài xế cần phải kết hợp linh hoạt, nhuần nhuyễn giữa chân côn và chân ga khi chuyển số. Đầu tiên, tài xế giảm ga và đạp chân côn hết cỡ. Sau đó, lên hoặc xuống cấp số tùy vào địa hình lái rồi từ từ nhả chân côn, nhấn chân ga đến khi xe đạt được vận tốc cần thiết. Nếu thực hiện đúng kỹ thuật, xe sẽ không bị ì, chạy khỏe và êm. Đồng thời, giúp kéo dài tuổi thọ của hộp số và bộ ly hợp.
Phanh trước-côn sau
Có nhiều người tài xế thắc mắc không biết nên phanh trước hay côn trước khi dừng xe số sàn. Vậy, cách lái như nào mới là đúng? Theo ý kiến của chuyên gia, chân côn chỉ nên dùng để hỗ trợ khi xe về số, tạo phanh động cơ hay để tránh xe bị chết khi đang đi với tốc độ chậm. Do đó, nếu tài xế cần dừng xe thì nên phanh trước và chỉ đạp côn khi xe sắp dừng. Thời điểm tốt nhất là khi xe có hiện tượng rung nhẹ.
Nếu đang lái xe với vận tốc 30-40 km/h mà tài xế cần dừng xe thì hãy nhả ga, đạp phanh. Đợi đến khi xe gần dừng hãy đạp côn. Còn nếu xe đang chạy với vận tốc lớn trên đường trường, tài xế không cần quan tâm đến chân côn. Khi cần dừng xe, nhấn chân phanh nhiều lần để giảm dần tốc độ.
Nhiều tài xế mới có thói quen đạp côn trước khi phanh hoặc đạp côn sau phanh nhưng từ rất sớm. Như vậy là khá nguy hiểm. Bởi vì, khi đạp côn, xe sẽ không được hãm phanh bằng động cơ. Lúc này, xe chạy theo quán tính làm quãng đường di chuyển dài hơn, gây áp lực cho phanh và tiềm ẩn nhiều rủi ro khác.
Chọn số phù hợp
Theo khuyến cáo của chuyên gia, việc chọn số lái ảnh hưởng nhiều tới tuổi thọ của xe cũng như độ an toàn của tài xế. Nếu người lái cố ép tăng số sẽ khiến hộp số bị quá tải. Lâu dần sẽ làm hư hại hộp số. Tốt hơn hết, tài xế nên theo dõi sự tương thích giữa vận tốc xe, hoạt động của động cơ và chế độ số để chọn số lái phù hợp. Có một mẹo nhỏ là tài xế nên để xe “ tạo đà” trước khi vào số để giảm áp lực cho hộp số. Đặc biệt, tài xế cũng không nên “ lười chuyển số” .
Về số N khi dừng đèn đỏ
Với xe số tự động, tài xế không nên về số N khi dừng đèn đỏ. Nhưng với xe số sàn thì thao tác này là cần thiết. Việc chuyển về số N sẽ giúp ngắt kết nối giữa ly hợp và hộp số. Nhờ vậy, vòng bi của xe sẽ không tiếp xúc với phần lò xo trong bộ ly hợp nên các chi tiết máy sẽ bền hơn.
Không để chân chờ trên bàn đạp côn
Nhiều xe ô tô có bàn đạp côn khá nhẹ, một chút lực tác động cũng có thể làm ảnh hưởng đến bộ ly hợp. Nguyên nhân do ly hợp được coi là cầu nối giữa hộp số và động cơ. Còn chân côn có tác dụng điều khiển quá trình ngắt ly hợp để xe có thể dừng trong khi động cơ vẫn hoạt động. Việc đặt chân chờ trên bàn đạp côn có thể tạo áp lực khiến bộ ly hợp không khớp với động cơ dẫn đến trượt ly hợp. Điều đó làm cho công suất không được truyền tải đủ, gây tiêu hao nhiên liệu và mài mòn phanh. Tóm lại, việc gác chân lên côn khi xe đang di chuyển là không cần thiết và không nên.
Không đặt tay trên cần số thường xuyên
Khi lái xe, nhiều người có thói quen một tay nắm vô lăng, một tay đặt lên cần số để tiện cho việc chuyển số. Điều này tưởng chừng như vô hại nhưng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
Các bước thực hiện lái xe số sàn như sau: Đạp côn, vào số, nhả côn và cuối cùng là đạp ga. Khi tài xế gài số, cần số sẽ được kết nối thẳng với bộ phận càng gắp số. Bộ phận này giống như ngã ba và được liên kết trực tiếp với bộ đồng tốc của xe. Nhờ có càng gắp số mà bộ đồng tốc và bánh răng ăn khớp với nhau. Nhờ vậy, xe được vào số.
Khi xe di chuyển ít nhiều cũng sẽ có sự rung lắc. Vô tình, thói quen đặt tay lên cần số làm tài xế gạt cần khiến càng gắp số tiếp xúc với bộ đồng tốc. Lúc này, bộ đồng tốc đang chạy với tốc độ cao và việc tiếp xúc thường xuyên này sẽ làm giảm tuổi thọ của chúng và gây lỗi hộp số. Chính vì vậy, tài xế cần chú ý không nên đặt tay trên cần số thường xuyên trong khi xe đang di chuyển.
Không về số N khi xe đang chạy
Nhiều người nghĩ chuyển về số N khi xe đang chạy sẽ giúp tiết kiệm xăng. Trên thực tế không hẳn là vậy vì việc chuyển số nhiều lần sẽ làm giảm tuổi thọ hộp số do phải chịu lực ma sát lớn. Trong khi lượng nhiên liệu tiết kiệm được không nhiều và cũng không đủ lớn so với tiền bảo dưỡng, sửa xe.
Đặc biệt, việc về số N khi xe đang chạy sẽ khiến xe di chuyển theo quán tính do không được hãm bằng động cơ. Lúc này, phanh phải làm việc quá tải, chịu áp lực lớn hơn để hãm tốc độ do không có sự hỗ trợ của động cơ. Điều đó là rất nguy hiểm khi xe xuống dốc bởi vì xe dễ bị rơi vào trạng thái khó kiểm soát, mất lái.
Đặc biệt không dùng phanh tay khi xe đang chạy
Với xe số sàn, phanh tay được thiết kế để giữ xe đứng yên khi xe đã dừng. Về kỹ thuật, nó chỉ tác động vào hai bánh sau khi xe ở vận tốc dưới 35 km/h. Tuy nhiên, tài xế không nên dùng phanh tay khi xe đang di chuyển. Bởi vì, việc thực hiện sai cách có thể khiến xe bị trượt dài, lật hoặc thậm chí là đứt phanh. Theo đó, người lái chỉ sử dụng phanh tay trong những trường hợp khẩn cấp như mất phanh chân.
Nếu dùng phanh tay, tài xế chú ý nhả hoặc kéo hết phanh. Không kéo phanh tay cầm chừng, nửa vời vì có thể khiến dầu phanh bị sôi, làm phanh sớm bị mòn và mất tác dụng.
Những sai lầm khiến xe tụt dốc khi đề – pa
Cách phổ biến nhất để đề-pa lên dốc là dùng phanh tay. Tuy nhiên, có nhiều người dùng cách về côn và nếu thực hiện không đúng cách sẽ dẫn đến tụt dốc . Nguyên nhân thường do:
- Không điều khiển được chân côn dẫn đến việc nhả côn quá tầm với và gây chết máy.
- Trước khi nhả côn, tài xế cần ga lên vòng tua 1500-2000 vòng/phút. Tuy nhiên, người lái không giữ đều chân ga khiến đầu xe không ngóc lên được.
- Khi nhả côn, đầu xe chưa ngóc lên mà tài xế đã cắt phanh tay thì khả năng tụt dốc là 95%. Trong tình huống này, tài xế cần nhả thêm chút côn và ga thốc lên.
- Sau khi dừng phanh tay nhưng không giữ nguyên chân ga và chân côn thì khả năng tụt dốc là 98%. Để giải quyết vấn đề này, tài xế bình tĩnh đạp côn đồng thời kéo phanh tay để đề- pa lại.
Tóm lại, kỹ thuật đề-pa đúng cách khi lên dốc khi không dùng phanh tay là:
- Đạp côn với phanh để dừng lên dốc.
- Khi xe chạy, nhả côn từ từ.
- Khi thấy xe rung thì chuyển chân phanh sang chân ga, thốc ga lên.
- Chú ý, cách này chỉ nên dùng cho thời gian đỗ xe ngắn, nếu lâu sẽ gây mỏi chân.
Không nổ máy đi ngay vào sáng hôm sau
Sau khoảng thời gian dài không chạy xe, đa phần dầu xe lắng xuống dưới động cơ. Lúc này hệ thống xi lanh và buồng đốt thường sẽ chỉ còn một lớp dầu mỏng. Nếu tài xế nổ máy và đi ngay vào buổi sáng sẽ khiến động cơ dễ bị mài mòn và gây hỏng. Cách tốt nhất là khởi động xe để động cơ nổ ở chế độ chờ trong khoảng 1 phút để dầu được bơm lên xi- lanh đầy đủ. Cuối cùng về số và lái xe như bình thường.
Trên đây là toàn bộ thông tin hướng dẫn lái xe số sàn đầy đủ, cơ bản nhất. Để có được chuyến đi an toàn, tài xế nên kiểm tra các cụm điều khiển, cụm thông báo trên xe xem có đủ điều kiện di chuyển hay không. Tài xế tuyệt đối không sử dụng chất thích, rượu bia trước khi lái xe để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Bài viết hấp dẫn:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!